Blog yazıları
2 YAŞ ÇOCUKLARINDA GELİŞİMİ DESTEKLEMEK
2 Yaş Çocuk Beslenmesi
Dünya Sağlık Örgütü bebeklerin anne sütüyle 2 yıl veya daha uzun bir süre emzirilmesini önermektedir. 2 yaşını doldurmuş olan bebeklerin bazıları anne sütü almak istemezken bazıları da devam etmek isteyebilir. Bu dönemden sonra çocukların anne sütünü alıp almama kararına güvenmek gerekmektedir. Emzirilmeye ihtiyacı olmayan bebeklerin memeyi istemediği ittirmesinden veya konuşarak belli etmesinden anlaşılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu, çocuğun gerçekten anne sütüne ihtiyacının olup olmadığıyla anne memesini sakinleşmek için kullanıp kullanmadığıdır. Emmeyi sakinleşmek için çocuklara sunmamak gerekir. Bu şekilde sunulduğu takdirde çocukların öz regülasyonunu sağlamaları için başka alternatifler geliştirmesi engellenmiş olunur. Çocuk her baş etmekte zorlandığı duygu veya durumla karşılaştığında emerek duygusal olarak regüle olmaya çalışır. Çocuk eğer emmeyi sakinleşmek için kullanmıyorsa ve anne sütüne ihtiyacı olduğu için istiyorsa anne sütüne devam edilebilir.
6 aydan sonra bebeklerin ek gıdaya geçmesi tavsiye edilir. 2 yaşına gelmiş olan birçok çocuğun zamanla anne sütünü azalttığı ve ek gıdayı arttırdığı görülür. Ek gıdaya geçilen zamandan itibaren dikkatli olunması gereken bazı noktalara bu dönemde de özen gösterilmelidir. Yemek vakitlerinin belirli düzenler içerisinde ve mümkünse ailecek olması önemlidir. Dik bir şekilde mama sandalyesinde oturması ve kendisine ait hoşuna giden çukur tabağının, çatalının ve kaşığının olması bağımsızlık duygusunu pekiştirirken özgüven kazanmasına yardımcı olabilir. Onun kendi yemeğini yeme hızı kabul edilmeli ve zorla yiyecekler ağzına verilmemelidir. Bu şekilde kendi iştahının kontrolünü sağlayabilir ve bedenine dikkat vermeyi öğrenebilir. Yiyeceklerin çeşitliliğini sırasıyla arttırmak sevdiği ve sevmediği yiyeceklerin anlaşılmasını kolaylaştırabilir. Yemek yerken bir yetişkin tarafından gözetim altında olmasına dikkat edilmelidir. Yutma tehlikesi olan veya sağlığa zararlı olan besinler verilmemelidir. Fındık, badem, kılçıklı balık, şeker, kahve, asitli içecekler ve hazır meyve suyu gibi besinlerin verilmemesi gerekir. Yiyebileceği boyutlara getirilmiş ve yiyebileceği yumuşak dokuda olan besinler verilebilir. Sığır eti, avokado, havuç, patates, somon ve sebze yemekleri bu şekilde dikkat edildiğinde verilebilecek yemeklere örnek olarak gösterilebilir. Alerji oluşturabilecek besinlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Çilek, kivi, yumurta ve domates gibi bazı besinler alerji oluşturabilir. Bu nedenle alerjik reaksiyon ihtimaline karşı, özellikle aileden birisinin bir gıdaya alerjisi olduğu bilindiğinde, bir doktordan yardım alınmalıdır.
Aynı şekilde çocuğun günlük alması gereken besin ihtiyacının düzenlenmesi için uzmana başvurulması ailelere beslenme düzenini oturttururken yardımcı olur. Çocukların ikinci yılında da yaklaşık olarak birinci yılındaki kadar besin ihtiyaçları vardır fakat gelişimleri ilk yıla göre daha yavaştır. Bu nedenle bazı aileler gelişim açısından kaygılanabilir fakat bu durumda da beslenme konusunda çocuğun kendisine ve doktoruna güvenmek gerekmektedir.
2 Yaşındaki Çocuğun Zeka Gelişimi İçin Ne Yapmalı?
2 yaşındaki bir çocuğun zeka gelişimine katkı sağlayacak alıştırmalara bakmadan önce onun zeka gelişimine ket vuran durumları engellemek gerekmektedir. Çocuklar televizyon, telefon ve tabletle geçirdiği zamanlarda ailesinden almaya ihtiyaç duyduğu duygulardan ve ilişkiden yoksun kalmaktadır. Çocuğun ebeveynleriyle kuracağı ilişkiye, onlardan alacağı sevgiye, şefkata ve koşulsuz kabule ihtiyacı vardır. Teknolojik aletlerle geçirdikleri bu zamanlarda bu ihtiyacını karşılamak mümkün değildir. Aksine bunlarla geçirilen zaman beyin gelişimine olumsuz etki etmektedir. Bu nedenle 2 yaşındaki çocukların televizyon, tablet veya telefonla mümkünse vakit geçirmemesi gerekmektedir. Eğer vakit geçiriyorsa da teknolojik aletlerin içeriği ve zamanı konusunda sınırlandırma getirilmelidir. Amerikan Psikoloji Derneği 2 ile 5 yaş arasındaki çocukların program içeriğinin özenle seçilmiş olması halinde günde 1 saati geçmemesi gerektiğini belirtmektedir.
Her çocuğun zeka seviyesi ve gelişimi birbirinden farklıdır. Aileler, 2 yaşındaki çocuklarının zeka gelişimine katkı sağlamak için birçok aktivite yapabilir. Farklı dokulara temas etmesi sağlanarak birçok dokunun var olduğunu öğrenmesi sağlanabilir. Örneğin, pamuk, toprak veya taş gibi farklı dokulara sahip maddelere birlikte dokunup sonrasında bunların nasıl hissettirdiğine ve yüzeyinin nasıl olduğuna dair kısa sohbetler yapabilirsiniz. Bir torbanın içerisine farklı renklere sahip kartonları istediğiniz şekilde kestikten sonra atıp hanginize hangi rengin geleceğine dair oyunlar oynayarak renkleri öğretebilirsiniz. Farklı sesler çıkaran ksilofon gibi küçük müzik aletleriyle oynayabilirsiniz. Siz art arda 2 rakam ya da kelime söylediğinizde onun tekrar etmesini istediğiniz oyunlar üretebilirsiniz. Bu şekilde işitsel dikkatinin gelişmesine katkı sağlamış olursunuz. Blokları uygun bölgelerden geçirme oyunları oynayarak ince motor becerilerinin ve el-göz koordinasyonunun gelişmesine yardımcı olabilirsiniz. Hayvan figürlerini birlikte kategorize ederek onları gruplaştırmayı öğretebilirsiniz. Gruplara ayırırken isimlerini söyleyip nasıl ses çıkardıklarını taklit ettikten sonra ondan da yapmasını isteyebilirsiniz. Böylelikle canlılar arasında ilişki kurmayı öğrenebilir. Birkaç parçalı puzzlelar ile ince motor becerilerinin, dikkat becerilerinin ve bilişsel becerilerinin gelişimine yardımcı olabilirsiniz. Ses çıkaran puzzlelar ile oynaması aynı zamanda nesneler ve sesler arasındaki ilişkiyi de kurmasına yardımcı olabilir. 8 ile 20 parça arasındaki puzzlelar seçilebilir ancak ilk başta az parçalılardan başlanmalıdır. Çocuk onları yapabildikçe ve problem çözme becerisi geliştikçe zaman içerisinde parça sayısının fazla olduğu puzzlelar alınabilir. Seçilen puzzleların kategorilerine göre renkleri, hayvanları, nesneleri veya araçları öğretebilirsiniz.
Bu şekilde bazı yönlendirici oyunlar oynanabileceği gibi yönlendirilmemiş oyunlar da oynanabilir. Yönlendirilmemiş oyunlarda, oyunu çocuğun yönlendirmesi ve sizin de o yönlendirmelere uygun şekilde oynamaya özen göstermeniz gerekmektedir. Günlük hayatın taklidi niteliğinde olan evcilik oyunları bunlara bir örnek olarak verilebilir.
2 yaş çocuğumun resim becerisini nasıl geliştirebilirim?
Kızım şu an 28 aylık, 2 yaşına yakın güzel çizimler yapmaya başlamıştı, güzel sanatlar ve çocuk gelişimi alanındaki arkadaşlarım yaşına göre güzel çizimi olduğunu belirttiler. İlk yaptığı çizimleri kaydetmemiştim ancak 24 aylıkken bir büyük daire çizip ondan düz çizgiler çıkarıp (güneş gibi) bunların ucuna daire karalamalar yaparak dönme dolap çizdiğini belirtiyordu. Bazen ben çiziyorum, onun aynısını çizmeye çalışıyor. Özel bir yol izlemem gerekli mi? Yoksa normal çizimler birşey yapmadan devam mı etmem gerekiyor?
Çizimlerimi kaydedin ve izleyin siz çizim yapmayın.
· Ona model çizip aynısını çizmesini istemeyin.
· Hangi renge boyaması gerektiğini söylemeyin, bırakın hayal gücü ve yaratıcılığı doğrultusunda çizsin ve boyasın.
· Büyüdükçe serbest çalışmasına izin veren bir atölyeye yollayabilirsiniz. Şimdi ancak oyun gruplarına veya oyun atölyelerine götürebilirsiniz (anneli veya annesiz). Yaratıcılığının ve resim yeteneğinin gelişmesini sağlayacak malzemeleri (kağıt, kalem, boya, parmak boyası, crayon makas, uhu) ona sunun.
· Her gün bir şey üretmesi için baskı da yapmayın. Her yaptığına “harika, müthiş” gibi abartılı tepki vermeyin ama izleyin.
· Çabasını fark edin, kullandığı renkleri konuşun, ne çizdiğini sorun kağıdın arkasına yazın, tarih atın, resimlerini tarih sırasına göre bir klasörde toplayın kendisinin çok beğendiği çizimleri odasında bir panoya asın
2 yaş çocukları neden ağlar?
İkinci yaşta artık konuşuyoruz, derdimizi anlatıyoruz, iletişim kurabiliyoruz ama neden ağlıyoruz 2 yaşında?
Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: 2 yaş başlı başına konuşulması gereken bir konu çünkü 2 yaş, bebekliğin bitimiyle ilk çocukluğa geçiş ve geçiş dönemlerinin hepsinin olduğu gibi bu dönem bebek için de anne baba için de eğiten için de sancılı bir dönem. Çünkü daha önce %100 bakıcıya bağlıyken %100 her işini birinin görmesini beklerken artık 2 yaşındaki çocuk birtakım ihtiyaçlarını kendi kendine halledebilir duruma geliyor.
Birtakım diyorum tabii ki hepsini değil ve de bu dönem her şeye bebeğin hayır dediği, her şeye isyan ettiği, hiçbir şeyi beğenmediği, sunulan her şeye karşı geldiği bir yaş olduğu için istediği yapılsa da bu dönemdeki bebek çok kolay ağlıyor. Kapris olarak, istediğini elde etmek için, anneyi babayı bir şekilde kendine baktırmak için yani aslında ben buradayım demek için ağlıyor ve o kriz anlarında öfke krizi, tatminsizlik krizi, istek belirtmek krizi olabilir oradaki ağlamalar gerçekten anneyi babayı zorlayacak ağlamalar olabiliyor. Burada önemli olan çocuğun neden ağladığını anlamak ve çocuğun duygusunu kabul etmek. Ama orada bir davranış var ise ve bu davranış da anne baba tarafından kabul görmeyecek bir davranırsak onu da yapılmaması. Yani orada kararlı ve dik durabilmek çok önemli, “Evet görüyorum şunu yapmadığım için çok öfkelisin, ağlıyorsun haklısın ama ağladığın zaman hiçbir şey anlamıyorum, sakinleşince konuşuruz” deyip orada da yine sabırla beklemek tek çare.
O ağlamayı doğru yorumlayıp da doğru şekilde yönetmediğimiz takdirde o bir alışkanlığa dönüşecek o 2 yaşta başlayan şey 3 yaş 4 yaş 5 yaş diye gidecek ve bizi her seferinde çileden çıkaracak aramızdaki iletişimi bozacak çocuğumuzla. Dolayısıyla en baştan doğru yaklaşmak lazım.
Özge BOZAN A&D KIDS Eğitim Kurumları / Okul Öncesi Öğretmeni