​Yaratıcılık; “Bilinen şeylerden yeni bir şeyler çıkarmak, özgün bir senteze varmak, sorunlara yeni çözüm yolları bulmak, varlıklar ve olaylar arasında yeni ilişkiler kurmak ve böylece orijinal bir düşünce şeması içinde yeni yaşantı, deneyim, fikir ve ürünler ortaya koymak” şeklinde tanımlanabilir. Bu özelliğin ortaya çıkması çok küçük yaşlara dayanır. Fakat gereken önem verilmezse ve çeşitli uyaranlarla desteklenmezse zamanla sahip olduğu potansiyelini kaybedebilir. Bu nedenle erken yaşlarda, eğitimciler ve aileler tarafından çocukların yaratıcılık yeteneğine önem verilmeli ve gelişebilmesi için de desteklenmelidir.

●     ÇOCUKLARIN YARATICILIĞININ GELİŞMESİ İÇİN NELER YAPALABİLİR?

1. Açık Uçlu Sorular Sorun

Çocuğunuzla yaptığınız konuşmalarda “evet” ve “hayır”dan daha fazlasını alacağınız açık uçlu sorular sorun. Örneğin; “Bunu nasıl yapabiliriz?”, “Eğer yanlış bağlarsam ne olabilir?” “Bu yemeği hazırlarken başka neler ekleyebiliriz?” “Bir sonraki aşamada ne yapmalıyız?”

2. Seçenekler Sunun

Çocuğunuza bağımsız olması ve kendi kararlarını alabilmesi için yardımcı olun. Önereceğiniz seçeneklerin hepsinin çocuğunuz tarafından seçilme ve uygulanma ihtimali olduğunu bilerek, sonucundan rahatsız olmayacağınız seçenekler sunun. “Hadi top oynayalım” demek yerine “Topu evde mi dışarda mı oynamak istersin?” diyerek onu düşünmeye itin.

3.       İcat Edin

Bir atık malzeme kutusu yaparak bu kutuya bir isim verin. Bu kutuyu kullanarak buradaki bir şeyleri başka şeylere dönüştürme etkinliği yapın.

4.       Yanlışlarını Kabul Edin

Hataları başarısızlık olarak değerlendirmek yerine doğruya ulaşmak için fırsatlar olarak yorumlayın. “Bu istediğine ulaşmak için hangi yolu denemeyeceğini öğrendin. Şimdi diğer yolları düşünelim.”

5.       Müzik Yapın

Vücudunuzu ritimler yaratmak için kullanarak, o ritimler eşliğinde dans edin. Ellerinizi çırpabilir, ayaklarınızı yere vurabilir, ağzınızla sesler çıkartıp kendi ritminizi yaratabilirsiniz. Bu ritim eşliğinde çılgın dans figürlerinizin ortaya çıkmasına izin verin.

6.       Daha çok Çizin

Çizim çocuğun duygularını ve iç dünyasını dışa vurduğu yollardan biridir. Yaptığı çizimleri size anlatmasını isteyerek her resme bir hikâye oluşturabileceği şeklinde teşviklerde bulunun. Çizdiği resmin öncesi veya sonrası hikâyesinde gizli olabilir.

7.       Yargılamaktan ve Yönlendirmekten Kaçının

Çocuğunuzun davranışları üzerine yargılayıcı olmak veya onun yaptığı bir şeyi yönlendirmeye çalışmak, çocuğunuza “sen bu işi yapamıyorsun, bak bu böyle yapılır” mesajını verir. Bu da onun denemeye, üretmeye ve yaratmaya yönelik cesaretini kırar

●       Çocukların Yaratılıcığına Zarar Veren Ebeveyn Davranışları Nelerdir?

1. Gözetim

Çocuğun her yaptığı aktiviteyi gözetlemek onun kendisine olan güvenini azaltacak ve yaratıcığına zarar verecektir.

2. Değerlendirmek

Çocuğu sürekli olarak değerlendirmek onun yaratıcılığını bloke etmek anlamına gelir, çünkü çocuklar değerlendirileceklerini bildikleri için yaratıcılık aşamasında kendilerini sınırlayacaklardır.

3. Ödüllendirmek

Çocuğu yaptığı her aktiviteden sonra ödüllendirmek onu bu ödüllere bağımlı hale getirir ve sahip olduğu doğal yaratıcılık hissinin ölmesine neden olur.

4. Yarıştırmak

Yarıştırıldığını hisseden çocuğun kendine olan güveni azalacak ve başaramama korkusu nedeniyle yaratıcılığı zarar görecektir.

5. Aşırı Kontrol

Üzerinde aşırı derecede kontrol hisseden çocuk yapacağı aktiviteler esnasında bağımsız olmadığını bildiği için istediği gibi hareket edemeyecek ve isteksiz olacaktır.

6. Sınırlanmış Seçim İmkanı

Çocuğunuzun yaratıcılığını desteklemek için gerçekleştirmeniz gereken en önemli unsurlardan biri geniş seçim imkanı sunmaktır, ancak bu sağlanmadığı hatta var olan imkanlar da sınırlanırsa çocuğunuzun yaratıcılığı da bir o kadar sınırlanır.

Çocukların yaratıcılığı konusunda yapılan yanlışların onların gelişimini de etkileyeceği unutulmamalıdır. Ünlü ressam Picasso’nun “ ben bütün ömrüm boyunca bir çocuğun yaratıcılığına kavuşmak için çabaladım” sözleri bir çocuğun yaratıcılığı hakkında eminim hepimize bir fikir veriyordur…

HADİYE DAKAK /ÇOCUK GELİŞİMİ