ÇOCUKLARDA SORUMLULUK BİLİNCİ

​Sorumluluk bilinci, okul öncesi dönemde başlaması gereken, aşamalı olarak gelişen, süreç içerisinde tekrarlanan deneyimlerle öğrenilip kazanılan, çocuğun bireysel özelliklerinden de etkilenen bir beceridir. Bu bilinç ilk olarak aile ortamında kazanılır. Aile içinde sorumluluk alma becerilerini geliştirme fırsatı bulamayan çocuklar ev dışındaki yaşama adım attıklarında kendilerinden bekleneni sergilemekte çok zorlanırlar. Bu yaklaşımla büyüyen çocuklar okulda öz güveni düşük, kaygılı, unutkan, sorunlarını çözmede ve var olan kapasitesini kullanmakta güçlük çeken çocuklardır. Peki, biz yetişkinlerin bu kadar önemsediği ve çocuklar için en temel becerilerden biri olan sorumluluk nedir? Sorumluluk; bireyin yaş, cinsiyet ve gelişim düzeyine uygun olarak yüklendiği görevleri yerine getirmesi, başkalarının haklarına saygılı olması ve kendi davranışlarının sonuçlarını kabul edebilmesidir. Çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi kadar akademik gelişimi ve başarısı için de en önemli becerilerden biri sorumluluk bilincidir. Bu bilince sahip olan çocuk başarma sorumluluğunu da kolaylıkla üstlenebilir.

Sorumluluk Bilinci Gelişmiş Bir Çocuk

 • Seçimler yapabilme

 • Kendi kararlarını verebilme

 • Yaptığı davranışların sonuçları ile ilgili sorumluluk alabilme

 • Yüklendiği görevleri yerine getirebilme

 • Bağımsız hareket edebilme

 • Kendi gereksinimlerini karşılarken çevresindeki kişilerin gereksinimlerini de dikkate alabilme

 • Başkalarının haklarına saygı göstererek kendi haklarını savunabilme

• Kendi gereksinimlerinin farkına varabilme

 • Çevresinde kendisi için önemli olan kişilerin farkına varabilme becerilerine sahiptir. Sorumluluğun kazandırılmasında; aile içinde çocuğa yönelik tutumlar, aile içi iletişim ve ailede uygulanan olumlu disiplin yaklaşımları oldukça önemlidir.

Çocuğunuza Sorumluluk Bilinci Kazandırmak İçin Yapabilecekleriniz:

Çocuğun yaşına, bulunduğu gelişim dönemine uygun sorumluluklar verebilirsiniz.

 Çocuğun çok kolay yapacağı ve bulunduğu gelişim düzeyine oranla çok kolay olan sorumluluklar vermek de gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Akılcı hedefler belirlemeniz önemlidir.

 Sorumluluk verirken olanak buldukça seçim yapmasına fırsat verin.

 Emredici olmamaya ve uygun sosyal sözcükleri kullanmaya dikkat edebilirsiniz.

 Uzun ve anlaşılmaz cümleler kurmamaya ve çocuğun gelişim düzeyine uygun yönergeler vermeye özen gösterebilirsiniz.

 Çocuğun, sorumluluklarını kendisinin fark etmesini sağlayabilirsiniz.

 Onun da sorumlulukları olduğunu hissettirin. Örneğin “İşten yorgun geliyorum. Acıktığımız için de yemek yapmam gerekiyor. Eğer o sırada sen de odanı toplarsan hepimiz sorumluluklarımızı yerine getirmiş oluruz.”

 Yapılacak işleri sürekli çocuğunuza hatırlatmak yerine iş listesi yapabilirsiniz.

 Sorumluluğunu yerine getirdiği zaman çocuğunuzu geri bildirim vererek olumlu davranışlarını pekiştirebilirsiniz. Çocuğunuzun yapmadıkları yerine yaptıklarını vurgulayabilirsiniz.

Çocuğunuzu davranışlarından ayrı olarak ele alın. Çocuğunuz, yerine getirmediği bir göreve rağmen onu seveceğinizi bilmelidir. Görevlerini seçmesine olanak verin.

 Çocuğunuzun karşılaştığı herhangi bir sorunu çözmek yerine, çocuğa kendi sorununu çözmesi için fırsat verebilir ve onu yüreklendirebilirsiniz.

 Sorumluluklarınızı yerine getirme konusunda ona olumlu bir model olun. Çocuğunuz belirli bir görevi yerine getirirken ona rehberlik edebilirsiniz .

Mükemmellik beklemeyin. İşleri sizin yaptığınız mükemmellikte yapmasa bile olumlu geri bildirim vererek yüreklendirebilirsiniz.

Çocukların, birtakım sorumlulukları 12-15 yaş öncesinde kazanmaları gerekmektedir. Eğer çocuğunuz ergenlik dönemine sorumluluk bilincini kazanmadan gelmişse bu aşamadan sonra ona sorumluluk kazandırmanız daha güçtür. Çünkü ergenliğin başlamasıyla yeni ve farklı sorunlar ortaya çıkacaktır ve daha fazla çaba harcamanızı gerektirecektir. Bu nedenle çocuğunuzun her yaş düzeyinde uygun sorumlulukları kazanmış olması önemlidir.

​