ÇOCUKLARDA SORUMLULUK DUYGUSU

​Sorumluluk kişinin başkalarının haklarını da gözeterek kendi ihtiyaçlarını karşılama ve yaptığı davranışların sonuçlarını üstlene bilme becerisi olarak tanımlanır. Sorumluluk doğuştan gelen bir özellik değildir. Çocuklarda pek çok davranış modelleme ile oluşur. Çocuk en yakınında bulunan anne- babasını ya da onun bakımını üstlenen kişileri gözlemler ve alışkanlıkları bu doğrultuda oluşmaya başlar. Sorumlulukta öğrenilen bir davranıştır ve bu konuda çocuğumuza örnek olmamız gerekir. Sözle ya da anlatarak bir alışkanlığı kazandırmak yerine model olarak davranışı bizim yapmamız daha kolay bir öğretme yoludur.

Çocuklara sorumluluk duygusu kazandırmanın en önemli noktası ona vereceğimiz işlerin ya da görevlerin yaşına ve gelişimine uygun olmasıdır. Aksi takdirde çocuğumuz sorumluluğunu yerine getiremeyecek ve kendisini başarısız hissedecektir. Bu durum duygusal gelişimi için sıkıntı olabilir. ‘’Ben beceriksizim, yapamıyorum, başarısızım’ ’düşüncesi olabilir ve bundan dolayı başarısız olma kaygısıyla hiçbir işi yapmak istemez. İşlerini birisinin onun için yapmasını bekler. Bu durumda onun sürekli birisine bağımlı olmasına neden olur. Özgüven eksikliği gibi sorunlara bile yol açabilir.

Çocuklar bir işi yapmak için zamana ihtiyaç duyarlar ve yetişkinler kadar hızlı olamazlar. Pek çok ebeveyn çocuğun çabası karşısında sabırsız davranır ve çocuk yerine işi kendisi yapmayı tercih eder. Örneğin; çocuğun ayakkabısını giydirir, yemeğini yedirir, üstünü çıkarır ve çoğu zamanda ona sorulan sorulara kendisi cevap verir. Ancak bu durum çocukta sorumluluk bilincinin gelişmesini engeller. Çocuğunuz işlerini kendi kendine yapmaya çalışırken sabırlı olmanız, acele ettirmemeniz ve onu eleştirmemeniz çocuğunuzun becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Aynı şekilde bu tutumunuz çocuğunuzun güven duygusunu da geliştirir.

Evimizde her şeyin sabit bir yerinin olması çocuğumuzun sorumluluk almasını, işlere dahil olmasını ve düzenli olmasını kolaylaştırır. Bu sayede çocuk neyi nereye koyacağını ve nasıl toplayacağını daha kolay öğrenir.

Çocuğumuzun kendiişlerini kendi yapmasının en önemli artısı, bağımsız bir birey olarak yetişmesidir. Çocuklukta bu davranış gelişmediğinde, yetişkinlikte de kişinin sorumluluk sahibi olması oldukça zordur.

Çocuklar doğru bir yol izlendiğinde aslında sorumluluk almaya isteklidirler ve çok hoşlarına gider. Bir şeyi başarma, sorumluluk almak onlara kendilerini iyi hissettirir. Bu nedenle evde vereceğimiz küçük sorumluluklar çocuğumuzun bu duygusunun gelişmesinin yanı sıra kendisini iyi ve mutlu hissetmesini de sağlar.

Çocuklarımıza nasıl sorumluluklar verebiliriz

-Yemek masasını birlikte hazırlayabiliriz.

-Kendi odasını kendisi toplayabilir.

-Çorapları eşleştirebilir.

-Evdeki bitkileri suluya bilir.

-Evimizdeki köpek, kedi… Hayvanların bakımını üstlenebilir.

-Ev işlerinde ona da küçük sorumluluklar vererek gelişmesini sağlayın.

​Yasemin Aşçı

​​​ÇOCUK GELİŞİMCİ