Kendiliğinden var olan, canlı ve cansız nesnelerden oluşan, kendini sürekli olarak değiştiren varlığın tümüne doğa, tabiat denir.  Doğa belirsizlikleri ve kestirilemezlikleri ile riskler üzerine düşünmeyi, belirsizlikle barışık olmayı ve olası sonuçları düşünerek hareket etmeyi getirir.

ÇOCUKLARIN DOĞAYA İHTİYACI VAR 

Çoğumuz çocukluğumuzda sokakta açık havada saatlerce oynadığımız günleri hatırlarız. Bisiklete biner, ağaçlara tırmanır, bulduğumuz kozalağı, taşı biriktirir, onlardan yeni şeyler yapardık. Sabahtan akşama kadar bizi biri çağırana kadar eğlenip oynayan çocuklardık. Çocukların doğaya ihtiyaçları var. Onların açık havada özgürce oynamaya, koşmaya, görmeye, dokunmaya, koklamaya, keşfetmeye ihtiyaçları var. Zihinsel, duygusal ve bedensel gelişimleri için doğaya ihtiyaçları var. Öğrenmek için doğaya ihtiyaçları var. Doğada, açık havada içinde bulundukları ortam ve koşullara göre ne yapmaları gerektiğine kendilerini her şartta koruyabilmek için doğaya ihtiyaçları var.  Öğrenmekten zevk alan, araştırmacı, meraklı, gözlem yapan, çözümler üretebilen, çevre ve doğaya önem veren çocukların doğaya ihtiyacı var.

DOĞANIN ÇOCUK GELİŞİMİNE FAYDALARI

Doğada özgürce hareket eden çocukların ince-kaba motor becerilerinin daha iyi geliştiği gözlenmektedir. Diğer çocuklarla açık havada oynanan oyunların ilişki kurma ve sürdürmeleri sosyal gelişimlerine katkı sağladığı ve dil gelişimlerini de artırdığı görülmektedir. Koşma, zıplama, tırmanma gibi hareketlilik içeren davranışların doğada gerçekleştirilmesi çocukların bedensel gelişimine katkı sağladığı gibi çocuğun özgüven gelişimine de katkı sağlamaktadır ve vücudun D vitamini ihtiyacını sağladığı gibi çocukların oksijen ihtiyacını doya doya almaları sayılabilecek diğer faydalardandır. 

Deney sırasında deneyimleyerek öğrenen çocukta merak duygusu, soru sorma, öğrenme ve keşfetme isteği artar. 

Fen ve doğa etkinlikleri sayesinde çocuklar çevreye ve doğaya karşı daha duyarlı olur.

Sorumluluk duygusu Gözlem yeteneği gelişir.

Problem çözme becerileri rıyla ilgili araç- gereç ve malzemeleri tanırlar. 

Mantık yürütme becerilerinin gelişimine yardımcı olur. 

Yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir.

ÇOCUĞUNUZ İÇİN DOĞADA YER BULUN

Çocuklarınızla birlikte vakit geçirebileceğiniz yakınlardaki park alanlarını, deniz kenarlarını araştırın. Çocuğunuz için bir doğa keşif çantası hazırlayın.   Doğada dolaşırken çocuğunuzu ağaçları, bitkileri, böcekleri incelemesi noktasında cesaretlendirin. Bulduğunuz yaprakların, hangi ağaçlara ait olduğunu bulma etkinlikleri yapabilirsiniz.

Topladığınız kozalaklardan, yapraklardan bir etkinlik yapabilirsiniz.

ÇOCUKLARDA DOĞA EĞİTİMİNİN ÖNEMİ

İnsanlar, doğada var oluşundan bu yana doğadan yararlanmış, bilgi birikimi ve teknik ilerlemelerle doğaya egemen olmaya çalışmıştır. Hava, su, toprak kirlenmesiyle başlayıp, bitki örtüsü ve hayvan topluluklarının yok olmasına varan çevre sorunları, en azından sorunlarla karşılaşanlarda belli bir gelecek kaygısı uyandırmıştır. İşte bu gelecek kaygısının önüne geçmek amacıyla ilk olarak çocuklarımızı doğaya ve çevreye karşı eğitmeliyiz. Bu eğitimi ilk başlatacak olanlar anne ve babalardır. 

Doğa eğitiminin amacı; öğrencilerin doğa ve doğa sorunlarına karşı farkındalık oluşturmak, doğanın işleyişi ile ilgili temel bilgi ve anlayışı geliştirmek, doğaya karşı olumlu davranışlar geliştirilmesini sağlamak, doğayla ilgili sorunları tanımlama, araştırma ve çözme ile ilgili beceriler edinilmesini sağlamak ve doğanın korunmasına aktif katılım sağlamaktır.  

ÇOCUĞA ÇEVRE VE DOĞA BİLİNCİ EĞİTİMİ NASIL VERİLİR?

Doğada görmüş olduğu tüm bitki ve hayvanların birbiri ile bağı olduğunu anlatın. Bazı hayvanların yaşaması için bitkilere ihtiyacı olduğundan bahsedin. Çocuklarınızın sizi gözlemleyerek rol model aldıkarını unutmayın. Doğa ve çevre birbirinden ayrılmaz bir bütündür. Çocukların doğa sevgisi kazanabilmesi için doğayı gözlemlemeleri ve vakit geçirmeleri gerekir. Evde ya da bahçede kendisinin sorumluluğunda olacak bir bitkiyi birlikte ekin ve bir hayvanın bakımında ona da küçük bir görev verin.  Çevre bilinci ve çevre eğitimi ile yapmış olduğunuz her hareketi çocuğunuza da anlatın. Örneğin, yerlere çöp atmıyorsanız neden atmamanız gerektiğinden bahsedin.  Çevre bilincinden bahsederken evde yanan gereksiz lambaları söndürmek, suyu çok fazla açık tutmamak, kağıt peçete kullanımına dikkat etmek gibi bu konular hakkında da bilgi verin.

DOĞA SEVGİSİNİN ÇOCUKLARA FAYDALARI

Doğa ve hayvan sevgisi çocuğa empati kazandırır. Küçük yaşlarda benmerkezci olan çocuk, bu sevgisi sayesinde empati yeteneğini geliştirirken aynı zamanda sorumluluk bilincini de deneyimler.  Birlikte evinizde yetiştirebileceğiniz bir çiçek alabilir ve bakımına yardım etmesini isteyebilirsiniz. Çocuklar doğa ile ilgili her şeyi kitaplardan veya belgesellerden de öğrenebilir. Ama unutmayın, doğa sevgisini aşılayabilmek için sizin de ona eşlik etmeniz gereklidir.

Hayvan Sevgisi Çocuğa Empati Kazandırıyor 

Hayvan sevgisi çocuklara sorumluluk aşılıyor. Hayvanı beslemek, onu sevmek, ona zarar vermemek, onun iyiliğini düşünmek, çocuğun sadece hayvanlara olan olumlu duygularını beslemekle kalmıyor, başkalarının varlığının da kendisininki kadar değerli olduğunu hatırlatıyor. Hayvanlarla kurulan bağın, çocuğun arkadaşlık duygusunun gelişimine katkıda bulunur. Bu ilişki sayesinde, çocuk daha hoşgörülü, daha verici, daha paylaşımcı, daha anlayışlı, farklılığa daha açık bir kişilik geliştirebilir.

Bitki Ve Hayvanlarla İlgilenmek Neden Önemlidir?

*Bitki ve hayvanlarla ilgilenme, onları tanıma, onlara karşı olan sevgi ve korumayı geliştirir.

*Çevre bilincinin geliştirilmesinde bitki ve hayvanları tanıtma, onlara karşı olan ilgiyi arttırma, hayvanlara karşı olan korku ve fobileri yıkma temel hareket noktasıdır.

*Çocuklar arasında çevre duyarlılığını artırmak, 

*Çocuklara yeni bir beceri kazandırıp, özgüvenlerini geliştirmek. *Çocukların yaratıcılığını ve yeteneklerini keşfetmesine katkı sağlamak, 

*Birlikte eğlenirken öğrenmek.

ÇOCUKLARDA EN ETKİLİ ÖĞRENME YOLU OYUNDUR

Doğada oynayabileceğiniz çeşitli oyunlarla çocuğunuzun çevresini keşfetmesini ve doğayı sevmesini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun doğada geçireceği eğlenceli vakit, onun doğada bulunma isteğini artıracaktır. Çocuğunuza bitkileri ve hayvanları tanıtmak doğa bilincinin yerleşmesi açısından faydalı olacaktır. Çocuğunuza doğa sevgisini evinizin içinde de verebilirsiniz. Birlikte evinizde yetiştirebileceğiniz bir çiçek alabilir ve bakımına yardım etmesini isteyebilirsiniz. Çocuklar açık havada oynadıklarında doğayı ve doğal kaynakları tanıma, onları koruma, sorumluluk alma, ve doğayla bir bağ kurma, doğayı sevme gibi hassasiyetler konusunda daha bilinçli ve duyarlı hale gelirler. Doğada oynayan çocuklar, doğa ile doğrudan temasta olduklarından ilk elden, bizzat deneyimleyerek öğrenirler. Çocuklar dışarıda oynarlarken, keşfedici zihinlerinin peşini bırakamazlar, bilim insanı merakı ile doğayı anlamaya çaba gösterirler. Dışarısı, çocuğun içini rahatlatır, onun zihnini aydınlatır. Doğadaki bu keşif arayışları ve buluşlar, çocukların hayal dünyasını da tetikler. Çocuklar dışarının zenginliğinden beslenerek sözcük dağarcıklarını da arttırırlar. Doğada oynamanın akademik performanstan bedensel performansa kadar gelişimi arttırdığını kişisel disiplini geliştirdiğini, stres seviyesini , hastalıkları azalttığını belirtiyorlar.  Kısacası doğa, çocukların daha geniş bir dünyayı deneyimlerken, kendilerini de deneyimledikleri bir araç.

Unutmayın ki ; Doğa bekçi ile değil, sevgi ile korunur.

Gizem SERT/ÇOCUK GELİŞİMCİ