·       Çocuk kitapları öğüt veren,  yaptırımcı, otoriter anlayış yerine; düşündüren, düşündürürken de eğlendiren bir yaklaşım ile ele alınmalıdır. 

·       Kitaplarda cinsel roller gerçek yaşam ile uyumlu olarak verilmeli, çağdaş toplumlumda kadına ve erkeğe yüklenen anlam arasında farklılık olmamalıdır. Kitaplarda ‘erkek adam ağlamaz, kızlar yapamaz, erkekler güçlü olur, kız gibi ağlama, kızlar uslu olur’  vb. yargılara yer verilmemeli, aksine kitapların çocukların kendi kişiliklerini bulma ve geliştirmesine destek olmalıdır. 

·       Kitaplarda denetimci ve otoriter tavırlar onaylanmamalı; demokratik tutumun, birey olmanın ve toplum yaşamındaki bireyin önemi sezdirilmelidir. 

·       Kitaplar, çocuğun olumlu davranış tutumları sergilemesine katkı sağlamalıdır. 

·       Kitaplarda karakterlere verilen fiziksel ve onur kırıcı cezalar onaylanmamalıdır, aksine çocuklara yapılan ya da düşülen düşüncenin, yanlışın nedenleri üzerinde düşünmeye yöneltilmelidir. 

·       Kitaplarda geçen karakterler arasındaki ilişkilerde ortaya çıkan her sorunun olumsuz davranışlarla değil, öncelikle konuşularak, iletişim kurularak çözümlenebileceği sezdirilmelidir. 

·       Kitaplar; çocuklarda benlik kavramı ve güven duygusunun oluşumuna katkı sağlamalıdır. 

·       Kitaplar, okulöncesi dönemdeki çocukların görsel dikkatlerini de geliştirerek öğrenmelerini desteklemek amacıyla nesneleri hem sözcük hem de resimleriyle görselleştirmelidir. 

·       Bilişsel öğrenmelerine kolaylaştırmak amacıyla kitaplarda, çocukların çevrelerinde sıkça rastladıkları kolayca anlamlandırabileceği nesnelerin kitapta yer almasına özen gösterilmelidir. 

·       Kitaplar çocuklarda merak, araştırma, sorgulama ve deneme isteği oluşturmalı. 

·       Kitaplar, çocuklarda görsel algı ve estetik dil duyarlılığı gelişimine destek olmalı, çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik uygun bir yaklaşımla hazırlanmalıdır. 

Nitelikli Çocuk Edebiyatı Kitaplarının Çocuklarının Gelişimlerine Etkileri 

Çocukların kitaplarla erken yaşlarda kurduğu bağ okuma kültürünün gelecek yaşamındaki okuma alışkanlığını  etkileyen bir basamaktır. Nitelikli kitapların engin dünyasıyla buluşan çocuklar; etkili konuşma becerisi, etkin dinleme becerisi, basılı ürün farkındalığı, ses farkındalığı, anlama ve anlatma becerileri gelişirken; çocukların, edebiyata ve dile olan ilgileri de artacaktır. 

“Nitelikli çocuk kitaplarının, çocukların yalnızca dil becer becerilerine değil; sosyal becerilerine, sanat ve edebiyat sevgisi edinmelerine, ilerleyen dönemlerdeki okul başarılarına da etkisi oldu araştırmalarca ortaya konulmaktadır.”(BULUT, 2018) 

Çocuk öğrenmeye, keşfetmeye, deneyimlemeye doğumundan sonra, hazır olduğu zaman başlar. Çocuk ilk yaşlarında yürümeyi, konuşmayı, yemek yemeyi insanlar ile ilişki kurmayı, düşünmeyi, mantık yürütmeyi, soru çözmeyi ve bunun gibi daha birçok şeyi öğrenir. 

Eğer bu gibi öğrenme becerilerini zamanında geliştirmezse çocuk için okulda ve ileriki hayatında öğrenme daha güç olacaktır. Bu nedenle çocukların okuldaki öğrenme becerileri, okulöncesi dönemde edindiği öğrenme becerilerinden etkilenmektedir. 

Bu bağlamda düşünüldüğünde okul öncesi dönemde dilsel, bilişsel, duyuşsal vb. öğrenmelere olanak sağlayacak nitelikli uyaranlarla buluşan bir çocuk; yaşamının sonuna değin kullanabileceği davranışlar ve beceriler edinme şansını da yakalamış olacaktır. Çocukların böyle bir öğrenme olanağına kavuşabilmelerinde çocuk kitaplarının önemi ve işlevi bilinmektedir. Bu nedenle çocukların karşılaştıkları edebi eserler çok önemlidir. 

Çocukların karşılaştıkları nitelikli çocuk kitapları sayesinde çocuklar; neden – sonuç ilişkisi ile sorgulamayı, farklı bakış açıları geliştirmeyi, düşünce özgürlüğünü, çıkarım yapmayı, problem çözme becerisi geliştirmeyi, okuma kültürünün gelişimi kazanımlarına erişirler. 

Tuğba Aslan
Çocuk Gelişimcisi