​Çocuk doğduğu andan itibaren, ilk iletişim becerisinin gelişimi, sesleri dinleyerek başlar. Annenin sesini, çevreden gelen farklı sesleri, müzik seslerini duyarak, işitme yoluyla çevresinden ilk izlenimleri alır. İlk iletişim becerisi olmasına rağmen,dinlemenin zaman içinde çok geliştirilemeyen bir beceri olduğu düşünülür.Duymak ve dinlemek aynı şey değildir. Dinleme aktif bir süreçtir ve iletişimin önemli bir parçasıdır. Çevremizdeki birçok sesi duyarız ancak hepsini anlamlandıramayız. Duyma eylemi kulak organının işidir. Ancak duyduğumuz bir sesin ne sesi olduğunu beynimiz bize söyler. Yani sesi anlamlandıran beynimizdir. Bu bağlamda dinleme;

Yorumlama ve anlam oluşturmayı içeren iletişim şeklidir.

İyi bir dinleyicinin özellikleri nelerdir?

• Göz kontağı kurar.

• Konuşan kişinin sözel ve sözel olmayan mesajlarını yorumlar.

• Sabırlıdır, konuşanın sözünün bitmesini bekler.

• Katılımcıdır, sorular sorar.

• Konuşanın söylediklerini özetler, tekrarlar.

• Konuşanı dinlemek için çaba gösterir.

• Gelen uyarıları kategorize eder, öncelikleri ayırt eder.

• Duyduğunu var olan bilgisine katabilecek kadar belleğinde tutar.

• Yeni bilgi ile var olan bilgiyi ilişkilendirir.

Peki, çocuğum ne kadar iyi bir dinleyici?

v Eşinizle konuşurken çocuğunuz size sürekli bir şey anlatmaya çalışıyor mu?

v Siz ona bir şey anlatmaya çalışırken oda başka bir şeyden bahsediyor mu?

v Telefonda arkadaşınızla konuşurken, çocuğunuz bacaklarınızdan sizi çekiştiriyor mu?

v Yeni bir film izlemeye başladığınızda, çocuğunuz gelip tam önünüzde duruyor mu?

 Bu ve benzer durumlarla karşılaştıysanız muhtemel iki sorununuz var demektir.

İlki çocuğunuzun sizinle daha fazla vakit geçirmeye ihtiyacı var. İkincisi çocuğunuzun dinleme becerileri gelişmemiş.

Yapıları gereği çocuklar sabırsızdırlar. Akıllarına geleni hemen söylemek isterler, o sırada yetişkinin bir işle uğraşıyor olması ya da başka biriyle konuşuyor olması onlar için önemli değildir. Özellikle 6 yaş öncesi çocuklar fikirleri ile ilgili yetişkinlerden daha heyecanlı oldukları için hemen düşüncelerini aktarmak isterler. Buna dikkat sürelerinin yetişkinlerden çok daha kısa olduğunu da eklersek neden acele ettiklerini, neden söz arasına girdiklerini anlamamız kolaylaşır. Her çocuk birbirinden farklı gelişim seyri izler. Sorunu aynı olan çocukların verdiği tepkiler de aynı olacak demek kişilik farklılıklarını göz ardı etmektir. Çocuğu sorunlu davranışa götüren sebepleri belirlemek çözüm

için uygun anahtarı geliştirmeye yardımcı olur. Dinleme becerilerinde sorun yaşayan çocukların bu sorunlarının değişik nedenleri olabilir.Ayşe 5 yaşında bir çocuk ve annesi onun bir şey anlatmaya başladığı zaman herkesi susturduğundan ve sadece kendisinin konuşmak istediğinden yakınıyor. Arda 3 yaşında ve o konuşurken başkasının konuşması mümkün değil.Alex 10 aylık, henüz konuşamıyor, yanında konuşulmasına izin vermiyor. Biri konuşmaya başlayınca sensörlü gibi ‘ yay yay yay, aaaa a, baba bbab …’ gibi anlamsız kelimelerle bağırıyor. Konuşan kişi susunca oda susuyor. Ayşe söyleyeceği şeyi unutmamak için acele davranmak zorunda çünkü her an dikkati dağılabilir ve unutabilir. Bu nedenle konuşmasına başlamadan herkesi susturma gayreti içine giriyor.

- Bireysel, gelişimsel özellikler. 6 yaş öncesi çocuklar heyecanlı yapıya sahiptirler. Akıllarına gelenleri bir an önce aktarmak, heyecanlarını paylaşmak isterler.

​Rabia ÇIRAK​
​