Resim, psiko- pedagojik açıdan çocuğu bize tanıtmaya yarayan bir ölçüt olduğu gibi, onun zeka, kişilik, yakın çevre özellikleriyle iç dünyasını yansıtmaya yarayan bir ifade aracı olarak da büyük bir önem taşır.

Çocuklar belirli kas olgunluğuna eriştikten sonra , kağıt üzerinde bir takım çizgi ve figür denemelerinde bulunur. Bireysel zeka ve kişilik faktörlerinin yanı sıra, çocuğun çevre ile olan etkileşimi ve günlük deneyimleri bir çocuğun çizgisini başka bir çocuğun çizgisinden farklı kılan başlıca etmenlerdir. Resim analizinde çokça alt başlıklarda çocuğun yapmış olduğu resmi yorumlayabiliriz.

Okul öncesi dönemde iki başlık altında resimleri inceleyebiliriz;

·        Karalama Dönemi (2-4 yaş)

·        Şema Öncesi Dönem (4-6 yaş)

Karalama Dönemi(2-4 Yaş)

İlk yıllarda çocuklar kağıt üzerinde gelişigüzel bir takım çizgiler çizer. Bu evreye de Karalama Evresi olarak tanımlayabiliriz. Çocuk 18. Ayına geldiğinde ilk karalamaları gözlemleriz. Alında bu ilk işaret çocuğun gelişimi açısından önemli bir adım sayılabilir. O, kendini yalnız çizerek, boyayarak değil, yazılı bir şekilde ifade etmeye başlamıştır.

Başlangıçta kağıt, çocuk tarafından içinde grafik işaretlerin uçuştuğu bir kap gibi ele alınır. Temelde kurşunkalem, tükenmezkalem ya da tebeşir gibi materyaller ilk çizgiyi oluşturma olanağı sağlar. Bu materyallerden bir sopa, bir emzik gibi yararlanır. Sonra rastlantı ile veya yetişkinde görerek kağıt üzerine çizmeye başlar.

İlk çizgi ilk ağlama gibidir. Doğumdan sonra çocuk ağlar, çünkü solunum organına havanın girişi için bu gereklidir. Kalem ya da tebeşir ile rastlantı veya taklit sonucu çocuğun ilk çizgiyi çizmeyi başarması, onun gücünün ilk ortaya çıkışı gibi gelir.

Başarılmış eylem, ağlamada olduğu gibi devam etme isteği gösterir. Çocuk ilk başarısını araştırmaya ve istemli olarak onu anlamaya çalışır. Başarılmış olan bu eylemi tam beceriye dönüştürene kadar tekrarlar.

Şema Öncesi Dönem (4-7 Yaş)

Bu dönemde çocuk, canlandırmak istediği obje ya da kavramla ilişki kurma kaygısını yaşamaya başlar. Bu çocuğa büyük bir doyum sağlar. Genelde, dört yaş civarında çocuklar oldukça tanınabilecek biçimler çizmeye başlar. Bununla birlikte, kesin olarak bunların ne olduğunu söylemek oldukça zordur. Ancak beş yaşlarında, insanlar, evler ya da ağaçlar tanınmaya başlanır; çocuk altı yaşına geldiğinde de biçimler ve şekiller konulu olmaya başlar.

Bu dönemde dairesel ve uzunlamasına çizgilerin biçimlenmeye başladığı görülür. 5-6 yaşında çocuk kendi duygu ve düşüncelerini ortaya koyacak girişimlerde bulunur. En sevdiği konu, insan figürüdür. 5 yaş çocuklarının çoğunluğu bir kafa ve bir gövde çizerler. Kafada gözler, bir burun ve bir ağız olur, kollar ve bacaklar ise artık gövdeden çıkar. İlerleyen her yaşla boyun parmaklar, kulaklar ce gözbebekleri gibi özellikler eklenir. Tek boyutlu olan yüz, iki boyutluluk özelliğine sahip olur ve gövdenin çeşitli kısımları arasındaki oran değişir. Örneğin 5 yaşındaki bir çocuk daha büyük bir çocuğa oranla genellikle daha büyük bir çocuğa oranla genellikle daha büyük bir kafa çizer Yaş ile birlikte kalem kontrolü de gelişir ve bu gelişim çizim kalitesini etkiler. Sonuç olarak okul öncesi dönemde her yaşta çizimler farklılık gösterir.

Türkan ÇALIŞKAN/Çocuk Gelişimci